Bir psikoloğun yazısı paylaşmak istedim:
Diyetteki başarı, ruh sağlığınızla çok alakalı. ‘Bu kadar mutsuz olacaksam yerim daha iyi’ gibi sizi kızdıran ve mutsuz eden düşüncelerden uzak durmaya çalışın. Hedefiniz teslim olmak değil karşı
koymak olmalı
Danışan: Çok şişmanladım, kendimi hiç beğenmiyorum. Havalar ısındıkça da panik oluyorum. Geçtiğimiz yıl içinde yaklaşık 10 kilo aldım ve daha geçen yaz giydiğim kıyafetlerim üzerime olmuyor. Pantolonlarımın hiçbirine giremiyorum. Evden çıkmak isemiyorum. Çok mutsuzum.
Dr. Başak: Kilo almanıza neden olacak sağlıkla ilgili bir sorun yaşadınız mı?
Danışan: Hayır. Ben de ‘bu normal değil, acaba bir hastalığım var da ben mi farkına varamadım’ diye geçenlerde doktora gittim. Bir sürü test yaptırdım. Hiçbirşeyim yokmuş. Sevineceğime üzüldüm. Biliyorum hasta olmadığım için sevinmem lazım ama kilo verememek beni daha çok mutsuz ediyor.
Dr. Başak: Kilo vermek için neler yaptınız?
Danışan: Bir sürü diyet denedim, hiçbiri işe yaramadı. Diyetisyene de gittim ama iradem yok ki, iki gün yapıyorum, üçüncü gün bırakıyorum.
Dr. Başak: Yemek yemek ve diyetle ilgili inançlarınızı, düşüncelerinizi ve alışkanlıklarınızı değiştir- mediğiniz sürece kilo vermeniz güç olur. Çabuk diyetlerle birkaç kilo verseniz bile yemek yemekle ilgili düşüncelerinizi değiştirmediğiniz için hemen geri alırsınız.
Danışan: Bilmiyorum. Denemediğim şey kalmadı. Ne yapmam lazım siz söyleyin.
Dr. Başak: Depresyon ve anksiyete gibi bir çok psikolojik sıkıntının tedavisinde kullanılan ‘Kognitif Terapi’ yöntemleriyle yemek ve diyet konusundaki düşüncelerinizi daha sağlıklı hale getirebiliriz.
Danışan: Evet, geçen hafta bu yöntemle ilgili anlattıklarınızı hatırlıyorum. Nasıl düşünüyorsak öyle hissederiz, ona göre de hareket ederiz, bir şey hissediyorsak aklımızdan mutlaka o duyguya neden olan bir düşünce geçmiştir diye anlatmıştınız. Davranışlarımızı, düşüncelerimiz belirler demiştiniz. Bu yöntemi zayıflamak için mi kullanacağız?
Dr. Başak: Evet. Amerikalı psikolog Dr. Beck, Kognitif Terapi ile zayıflama üzerine son yıllarda birçok çalışma yaptı ve psikolojik destekle zayıflamanın mümkün olduğunu gösterdi. Sizin de hatırladığınız gibi düşüncelerimiz ve inançlarımız nasıl hissettiğimize, nasıl hissettiğimiz de davranışlarımıza yön verir. Diyet yapmak bir davranış olduğuna göre, diyet yaparken aklımızdan neler geçtiği, diyetimizin gidişatını etkiler. Şimdi biraz hatırlamaya çalışın, diyet yaparken hangi düşünceler sizi diyet yapmaktan alıkoyuyor veya hangi düşünceler sağlıklı yemek yemenize engel oluyor?
Danışan: Aklımdan geçenleri hemen söyleyebilirim: “Diyet yapmaktan nefret ediyorum, hiçbir zaman eski kiloma kavuşamayacağım, herkes yerken ben niye istediğim gibi yiyemiyorum.”
Dr. Başak: Aklınızdan bu düşünceler geçerken nasıl hissediyorsunuz?
Danışan: Çok mutsuz ve kızgın.
Dr. Başak: Ve sonuç olarak bu düşünceler sizin diyete karşı yenik düşmenize neden oluyor.
Danışan: Oluyor ve öyle umutsuzluğa kapılıyorum ki “Diyet beni bu kadar mutsuz yapacaksa yerim daha iyi” diyerek oturup kendime bir güzel ziyafet çekiyorum.
Dr. Başak: Sonra rahatlıyor musunuz?
Danışan: Yerken evet ama hemen sonra aşırı bir suçluluk duygusu başlıyor ve kendimden nefret edecek noktaya geliyorum.
Dr. Başak: Öyleyse yiyerek rahatlamak yerine yemeden rahatlayabilseydiniz suçluluk ve mutsuzluk yaşamayacaktınız.
Danışan: Evet ama olmuyor işte, yemeden rahatlayamıyorum. ıçimden bir ses “Bu kadar sıkıntıya değmez, ye gitsin” diyor ve epey baskın çıkıyor.
Dr. Başak: Yaşadıklarınızı kilo vermeye çalışan birçok kişi yaşıyor. Daha doğrusu birçok kişi bu tarz düşünceler yüzünden zayıflayamıyor. Bu düşüncelere ‘diyeti sabote eden düşünceler’ diyebiliriz. Diyet yaparken bu düşüncelerle sık sık karşılaşacağınızı düşünürsek, her ortaya çıkışında ‘sabote düşünceleri’ tanımak ilk adımımız olacak, ikinci adımımızsa bu düşüncelerle baş etmeyi öğrenmek.
Danışan: Diğer olumsuz düşüncelerimle baş etmeyi öğrenebilmiştim. Umarım bunlarla baş etmeyi de öğrenebilirim, ne yapmam lazım?
Dr. Başak: Herşeyden önce hazırlıklı olmanız lazım. Size ufak bir ev ödevi vereceğim. Neden zayıflamak istediğinize dair bir liste hazırlayın. Sağlık için mi, güzel görünmek için mi, güveninizi geri kazanmak için mi, olmayan kıyafetlerinizi tekrar giyebilmek için mi? Bu liste ne kadar uzun olursa o kadar iyi.
Danışan: Bu beni neye hazırlayacak?
Dr. Başak: ‘Diyeti sabote eden düşüncelere’ karşı koyabilmeye hazırlayacak. Anlattığınıza göre geçmişte bu düşüncelere teslim oldunuz ama sonunda mutsuzluk getirdi. Öyleyse artık hedefimiz teslim olmak değil karşı koymak. Bu listeyi günde en az üç kere okumanızı tavsiye ederim ve tabii bir de bu düşünceler her karşınıza çıktığında. Bir liste daha hazırlayacağız.
Danışan: O ne için?
Dr. Başak: O, canınız birşeyler yemek istediğinde, dikkatinizi dağıtacak şeylerin listesi olacak. Aklınıza gelen her türlü aktiviteyi buraya ekleyebilirsiniz. Kitap okumak, müzik dinlemek, arkadaşınızla konuşmak gibi. Yapılan çalışmalara göre, kilo veremeyen kişilerin çoğu ‘açlık’ ve ‘can istemesi’ arasında ayrım yapamıyorlar. Dolayısıyla ihtiyaçtan fazlasını yemiş oluyorlar. Neyse ki ‘can istemesi’ dikkatinizi başka bir yere verdiğinizde ortadan kalkıyor ve siz de acıkmadan yememiş oluyorsunuz. Bunun çok kolay olmadığını biliyorum, üstünde çalışmaya devam edeceğiz ama siz bugünden başlayabilirsiniz. Şu andan itibaren, ağzınıza birşey atmadan önce, her defasında, düşüncelerinize odaklanın. Çünkü biliyoruz ki düşüncelerinizi değiştirebilirseniz, yeme alışkanlıklarınızı da istediğiniz hale getirebilirsiniz.