Hiper anne ve hiper baba olmayın
HİPER EBEVEYNLİĞİN üç ana belirtisi vardır: Korumacılık, müdahalecilik ve sevgi fazlalığıdır Bu ebeveyn tutumlarına ilâve olarak, eğer disiplin fazla, ebeveyn rehberliği gerçekci değilse, kendine güveni zayıf, herşeyi sorma ihtiyacı hisseden, herşeyi başkasından bekleyen, üşengeç ve uysal bir çocuk yetişir
Eğer disiplin zayıf ve gevşek ise ve ebeveyn rehberliği yetersizse, sorumsuz, sınır tanımayan, doyumsuz, zevkleri peşinde koşan bir genç ortaya çıkar
Eğer disiplin tutarsız ve dengesizse mizaç dalgalanmalı gösteren, anne ve babaya karşı hem sevgi, hem öfke hisseden, gelgitleri olan çocuksu veya kaygılı karekterler gelişir
Annelik ilk kapı
Çocuğun ruhsal, bedensel ve zihinsel gelişimi için anne çok önemlidir Çocuğun eğitiminden birinci dereceden sorumlu kişi annedir Çocuğu hayata hazırlayan, ona önderlik yapan, hayatın zorlukları ile nasıl baş edeceğini öğreten annedir Annelik duygusu bir insanın hayatındaki bütün iyi duyguların, iyi özelliklerin girdiği kapıdır Bu nedenle annenin, anneliği iyi bilmesi çok önemlidir
Çocuk ruh sağlığı sorunlarına bakıldığında annenin farkında olmadan yaptığı eğitim ve tutum hataları vardır Bu nedenle, iyi niyetli anne çocuğunu çok seviyor, fakat çocuğa yanlış davranıyorsa, çocuğun ruh sağlığına zarar verir
Sevgi ve disiplin, çocuğun eğitiminde iki önemli ayaktır Nasıl suyun çiçeğe fazla verilmesi çiçeğe zarar verirse, sevginin de fazla verilmesi çocuk için bir risk oluşturabilir Sevgi yönetimini iyi bilmek gerekir
Annenin ideal davranışı ne olmalıdır?
Anne sevgisini ve koruyuculuğunu dengeli bir şekilde kullanmalıdır Bazı anneler vardır ki, Aman çocuğum üzülmesin diye sorumluluk vermezler Çocuk 7 yaşına geldiğinde ayakkabısını bağlamayı biliyor olması gerekir Annenin koruyucu olup olmadığını tespit etmek için, çocuk psikologları, çocuk ayakkabısını bağlıyor mu, bağlamıyor mu diye bakarlar Çocuk bağlamayı bilmiyorsa, bu durumda anne onun yerine bağlıyor demektir
Mesela çocuk 17 yaşına gelmiştir; sabah kahvaltıda ekmeğin üzerine ne sürüp sürmeyeceğini anneye sorar İşte bu davranışlar koruyucu annelerin çocuklarında görülür Çocuk yürümeye başlamadan önce yatağını, okula başlamadan önce odasını ayırmak gerekir Daha önceki dönemde anne ile çocuğun bir arada yatmasının sakıncaları yoktur Çünkü dokunmak çocuğun gelişiminde çok önemlidir
Hiper annelikte çocuğun yaşadığı sorunlar nelerdir?
Çocuk hazıra, kolaya alışır Kısacası çocuk tembel olur Çocuk kalkıp su bile almak istemez, herşeyi başkasından bekler, hazır çözümler ister Çünkü anne sevgi fazlalığından, koruyuculuk fazlalığından, çocuğun bir dediğini iki etmemiş olur �Aman üzülmesin, aman onu zora sokmayalım, aman sıkıntıya sokmayalım� diyen anne, çocuğuna karşı fazla koruyucu ve müdahaleci davranır
Bunun üzerine çocuk Nasıl olsa annem benim adıma düşünüyor, benim düşünmem gerektiğini o düşünüyor, benim yapmam gerektiğini o yapıyor diyerek hayatın sorunlarını çözme becerilerini geliştiremez
Çocuk ergenlik dönemine kadar herşeyi anneden bekler Ergenlikten sonra da başkalarından bekler Mücadeleciliği, girişimciliği, özgüveni azalır Anne sevgisi fazla geldiği için, çocuk anneden bağımsız olmak ve farklı şeyler yapmak ister Fakat bir yandan da anneyi kaygılı gördüğü için kendini mutsuz hisseder, iç dünyasında çelişki yaşar O da kaygılı olmasına neden olur
Meselâ böyle annelerin çocuklarında okula giderken okul korkusu gelişir Evde sanki patlayacak bir bomba var gibi algılar, �Annem mutlu değil; ben annemin yanında olmalıyım� gibi bir duyguya kapılırlar Annenin çocuğunun başını okşaya okşaya onu rahatlatıp okula götürmesi gerekir Kendinden uzaklaştırması gerekir; yani çocuğun zor şartları öğrenmesi gerekir Amaç çocuk yetiştirmek değil, onu hayata hazırlamaktır
Hiper anneliğin nedenleri
Hiper annelik, annedeki kaygı düzeyinin yüksek olması ile ortaya çıkar Meselâ mükemmeliyetçi anneler vardır Bir şeyin yüzde 100�ünü değil de yüzde 99�unu yaparsa kendini suçlu hisseder Böyle anneler kaygılıdırlar, kendilerinin gevşetemezler, rahatlatamazlar
Bu anneler, annelik yaptıkları halde kendilerini yetersiz hissettikleri için çocuğa çok müdahale etmek, karışmak isterler Eşi ile sorunu olan kadınlarda da hiper annelik sık görülür
Anne kendisini nasıl düzeltebilir?
İyi niyet yüzünden çocuğa verilen zararlar vardır Annenin sevgi fazlalığının çocuğa zarar verdiğini annenin bilmesi gerekir Çocuk psikiyatrisinde, çocuktan ziyade anne-babanın tutumları değerlendirilir, annelik-babalık pratiği ile ilgili eksiklikler belirlenir Annelik duygusu içgüdüsel, yani biyolojiktir Ama annelik davranışı sosyal öğrenme ile ilgilidir Anneliği öğrenmek gerekir; çünkü annelik kendiliğinden öğrenilmez
Hiper babalık sendromu var mıdır?
Genellikle burada anne baba mükemmeliyetçi ise ya da anne ile ilgili eksiklik varsa, baba çocuğun üzerine düşmeye başlar Baba genel olarak güveni, otoriteyi temsil eder
Çocuğuna aşırı sinirlenen, onu aşırı kontrol eden, çocuğun yediğine, içtiğine, giydiğine karışan, dışarıda özgürlüğünü kısıtlayan baba modeli vardır
Hiper annelikte sevgi fazlalığı, hiper babalıkta disiplin fazlalığı vardır Babanın bu disiplin fazlalığı nedeni ile çocuğun özgüveni zayıflar Yani �Ben başaramam, ben beceremem� diye düşünür Yani çocukta eksiklik, yetersizlik duygusu oluşur
Evliliğin üretimi
Sonuç olarak, bir bahçeye iyi tohumlar ekip iyi bakım verirsek, iyi çiçekler yetişir Çocuğumuzun gelişen ruhuna iyi, doğru ve güzel tohumlar atmak, ilgilenmek, emek vermek, bakımını yapmak ve aşırılıklara dikkat etmek, evliliğin üretim kalitesini belirler
Prof Dr Nevzat Tarhan
Add comment Kasım 20, 2008
Çocuk Eğitimi Sadece Annelerin Görevi Değil
Babaların çocuklarını hayata hazırlamaları bir sanattır….
Hiç şüphesiz çocukların iyi bir şekilde yetişmesinde annelerin rolü inkâr edilemez, anneler çocuk eğitiminde en önemli konuma sahiptirler. Çocuğun eğitiminde annenin yerinin çok önemli olması, babanın çocuk eğitiminde sorumluluğunun az olduğu anlamına gelmez, babanın çocuğuyla ilgilenmesi için onun büyümesini bekleyemez. Bu yüzden çocuk eğitimi ve bakımı anne babaların her ikisinin de karşılıklı sorumluluk paylaşımı ile yürütmesi gereken bir durumdur.
Çalışma ve şehir hayatında babaların çocuklarını az görmesi, çocuklarla ilgilenmenin tamamen annenin üzerine bırakılması hem anneler hem çocuklar açısından büyük sorunlara yol açmaktadır. Babanın desteği olmadığı için; anneler çocuğa uygun eğitim ve disipli*ni vermekte zorluk çekmektedirler ve çocuklar da babalarını seyrek gördükleri, etkinliğini hissetmedikleri için bazı psikolojik sorunlar yaşarlar. Bu durum anneyi ve çocuğu etkilemektedir, anneler evin sorumlu*luğu, çocuğun bakımı gibi konularda yalnız kalıp strese girmekte*dirler.
Babanın anneye verdiği destek, çocuklara ayırdığı zaman, çocuk eğitimine doğrudan veya dolaylı katılımı birçok sorunu oluşmadan engellemektedir. Çocuğun babasıyla olan ilişkisi, özellikle hayatının ilk beş yılında çok önemlidir. Çoğu baba, küçük bebekten ürker ve bu yüzden uzak durmaya çalışır. Hâlbuki babalık da annelik gibi çocuğun doğduğu andan itibaren başlar.
Baba hiçbir zaman “Şimdi zamanım yok, daha sonra onunla ilgilenirim” dememeli, baba ile çocuk arasında iyi ilişkilerin temeli, bebeklik döneminde atılır ve bu günler bir daha geri gelmez. Eğer bebeklik döneminden başlayarak ilgilenilmezse, çocuk büyüdüğünde, ergenlik ve gençlik çağına geldiğinde, babalarıyla pek yakın ilişkiye geçmek istemezler. Baba, çocuğu ufakken onunla ilgilenmediği için, çocuk da büyüdüğü zaman babasının sözleriyle ilgilenmeyecektir. Baba ile çocuk, birbirlerine yabancı olacaklardır. Babalar eğer bir ömür evlatlarıyla arkadaş gibi olmak istiyorlarsa bunun temelini bebeklik döneminde atmalıdırlar.
Bir çocuğun, babasıyla birlikte yapmaktan hoşla*nacağı çok çeşitli şeyler vardır: camiye gitmek, resim yapmak, kumla oynamak, parka veya çocuk bahçesine gitmek, denize git*mek, sandala binmek, arabayla gezmek, alışverişe çıkmak, sokakta dolaşmak, yerden taş vb. toplamak, karıncaları sey*retmek, hayvanat bahçesine gitmek.
Fakat ne yazık ki, çocuk parklarında genellikle anneler vardır da, babalara pek rastlanmaz. Oysa çocuğunuzu parka babanın götürmesi çok daha akla yatkındır. Demirlere tırmandığı, sallandığı, kaydıraktan kaydığı za*manlar, “Baba, bak ne yapıyorum!” diye başarısını size kanıtlayabilmesi çocuğun kimlik duygusunu geliştirecektir. Evladınızla beraber alışverişe çıkmak bile çocuk için büyük deney ve gözlem konusudur. Mutlaka hafta sonları çocuğunuzu bir yerlere götürün, bu gezmeler hem aranızdaki ilişkiyi güçlendirir, hem de onun bilinçli olmadan sizi örnek almasını sağlar.
Babaların çocuklarını hayata hazırlamaları bir sanattır. Özelliklede Yaratıcı’nın çocuğa potansiyel olarak verdiği özgüven duygusunu fiiliyata geçirmesine yardımcı olmalıdır. Böyle bir çocuk, soru sormaktan, denemekten, araştırmaktan çekinmez; fırsatların ayağına gelmesini bekleme yerine, ortaya çıkan fırsatları değerlendirir. Hayatı tanıma ve onun her alanına girmede cesur davranır. Düşünce ve kararlarına pek değer verilmeyen, çoğu zaman şiddet gören, genellikle şakaları alaya alınan, çoğu defa mazeretleri yalan, atılganlıkları ukalâlık, sevinç tezahürleri şımarıklık kabul edilen bir çocuk ise, kendisine saygı ve güven duymaz.
Çocuk, yeni bir problem karşısında kendisini yetersiz bulduğu zaman, anne-babanın yapacağı şey, onun bu işin üstesinden geleceğine inandıklarını ve yanında olduklarını anlatmak olmalıdır. Çocuk anne-babaya ne zaman ihtiyaç duysa, başını çevirdiğinde onları yanında görebilmelidir. Babalar, her şeyden önemlisi çocuklarına sevgilerini göstererek bu psikolojik desteği sağlayabilirler. “Korkma, ben yanındayım” mesajının verilmesinde, sözden ziyade çocuğa sarılma, onu öpme, kolunu boynuna dolama çok daha tesirli olabilir.
Babaların dikkat etmesi gereken bir diğer önemli nokta; sağlam bir kişiliğinin olması için onun korku ve endişelerine saygı duyulmalı, aşırı tenkitçi ve yargılayıcı davranmaktan kaçınılmalı, başkalarıyla kıyaslanmamalı, yaşına uygun işleri ve bilhassa ödevlerini kendisinin yapması sağlanmalı, yanlış ve yersiz mükâfat ve cezalandırmalardan kaçınılmalıdır. Netice itibariyle, çocuğu çocuk olarak görmeyip varlığı önemsenmeli; fakat aşırı beklentiler içine de girilmemeli, okul hayatına, terbiyesine ve manevî dünyasına önem verilmelidir. Çocuklarımızı önce iyi eğitelim, sonra dua edelim ve bundan sonrada yüce ‘a tevekkül edelim.
Velhasıl; çocuk eğitiminde anne baba eşit sorumluluktadır ve bunu paylaşmalıdırlar. Ancak, anneye düşen rolün babanınkinden ayrıldığı du*rumlar da vardır. Böyle durumlarda anne ile baba birbirlerinin yerini tutamazlar. Yetişmekte olan bir çocuğun örnek alabile*ceği bir “kadın”, bir de “erkek” modeline ihtiyacı vardır. Anne veya baba, bu rollerin ikisini birden oynayamaz. Çocuk yetiştirirken, sadece babanın yapabileceği bazı şeyler vardır ki, baba bunları yerine getirmediği takdirde, karısı -ne kadar iyi bir anne olursa olsun- bu görevi üstüne alamaz.
Add comment Kasım 14, 2008
Televizyon, anne karnındaki bebeği etkiliyor
Annenin televizyonda izlediklerinin, karnındaki bebeğin ruh halini de etkilediği bildirildi. Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Tıp Fakültesi Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ayşe Avcı, çocuğun, çevresinden daha anne karnında etkilenmeye başladığını bildirdi. Prof. Dr. Avcı, şunları söyledi:
”Diyelim ki anne gebelikte bir korku filmi seyrediyor, bu bile fetusun korku ile ilgili hormon sistemini uyaracaktır. Bu nedenle her yaşta çocuk, çevrenin olumsuzluğundan etkilenir. Bu yalnızca şiddet içeren çizgi filmlerle de olmayabilir. Çok masum sanılan klip kanallarının da 12 aydan sonra uzun süre izlendiğinde çocuğun ruhsal ve akıl gelişimini etkilediğini (otistik) dediğimiz durumlara yol açtığını görüyoruz.” Şiddet içeren çizgi filmlerin farklı yapıdaki çocukları farklı etkilediğinin düşünüldüğünü belirten Prof. Dr. Avcı, şöyle konuştu:
”Çünkü çocuklar boş beyaz defterler gibi doğmuyorlar ki üzerine aile ve çevre istediği gibi bir şeyler yazsın. Genetik olarak getirdikleri ve değiştirilmesi pek de olası olmayan yapısal özellikleri var. Diyelim ki ailede şiddet öğeleri var, büyüdüğü çevrede de şiddet öğeleri var, yapısal olarak da buna eğilimli ise bu tür çizgi filmleri izlemeye daha fazla yönelebiliyor. Burada binlerce değişken de işin içine giriyor. Eğer çocuk kreşe gidiyorsa buradaki ortamdan etkileniyor. Ailenin boş zamanlarını değerlendirmekteki yaratıcılığı, ya da bakıcıların çocukla yalnız kaldıklarında yaratıcı ve oyuna yönelik tutumları çocukta etki yaratıyor. Şunu da biliyoruz ki küçük yaştan bu yana televizyonda hiç ayırımsız o anda var olanı seyreden ve televizyonlarını sürekli açık tutan ailelerde tüm bireyler televizyonun olumsuz yanlarını daha fazla alıyorlar.”
‘Alışkanlıklarınızı değiştirin’
Prof. Dr. Ayşe Avcı, anne babaların da çocukları için kendi televizyon seyretme alışkanlıklarını değiştirmeleri gerektiğini vurgulayarak, konuşmasını şöyle sürdürdü:
”Bir belgeseli çocuğunuzla konuşarak küçük yaştan bu yana birlikte izliyorsanız olumlu alışkanlıklar kazanılabilir. Ama anneler dizileri babalar da maç veya diğer filmleri seyretmekten kaçınmıyorlarsa televizyon ailenin ortak kullanabildiği bir alan olamıyor, herkes bireysel davranıyorsa sonuçta anne mutfakta, baba salonda, çocuk da odasında televizyon ile kalacaktır. Ekonomik düzey düşükse tüm aile birden televizyon kirliliğinden tek kutudan pay alacaktır.” ALINTIDIR...
hamıslere annelere bızlere ortaya karısık olsun ıstedım
artık sadece dogan meleklerımız yok aramızda annecıklerı buda sızlere