• Servikal mukusun üreme sisteminde ve doğurganlık/yumurtlama tablosundaki önemini anlamak
• Değişik servikal mukus tiplerini nasıl farkedebileceğinizi ve bunun yumurtlamanız hakkında verdiği bilgileri öğrenmek
Dersin Ana Konuları:
• Servikal mukus (rahim ağzı sıvısı) periyodunuz boyunca değişir ve en önemli yumurtlama belirtisidir.
• Servikal mukusun varlığı kanınızda östrojen hormonunun varlığının en önemli göstergesidir.
• Servikal mukus yumurtlamadan önceki döllenme için en uygun döneminizi işaret eden en önemli göstergelerden biridir.
• Östrojen yüksek olduğu döllenme için en uygun zamanda servikal mukus renksiz ve esnek bir hal alır. Yumurta beyazını andırır.
• Bebek sahibi olmaya çalışıyorsanız, servikal mukusun ıslak, renksiz, suya veya yumurta beyazına benzer hallerinde cinsel birleşme tavsiye edilir.
• Servikal mukus, erkek spermlerini barındıran meniye (semen) benzer ve aynı işlevi görür: spermleri korur, besler ve ilerlemeleri için ortam sağlar.
• Tipik bir periyotta, servikal mukus adet kanamasının ardından az miktarda ve kurudur. Daha sonra yapışkan ve ardından beyaz ve krem kıvamında olur. Bunu takiben döllenmeye en uygun dönem göstergesi olan suya veya yumurta beyazına benzer hal alır ki bu da yumurtlamanın çok yakında olacağını gösterir. Yumurtlamanın ardından servikal mukus azalır ve kurur.
• Yumurtlama genelde döllenmeye uygun servikal mukusun görüldüğü son gün gerçekleşir. Bu gün genelde ingilizce "peak day" yani "tepe gün" olarak adlandırılır.
Periyot boyunca serviks tarafından üretilen servikal mukus (SM), seviks sıvısı olarak da adlandırılabilir. Periyot boyunca yumurtalık hormonlarına göre değişen servikal mukus, servikste (rahim ağzında) ya da vajinaya geçtikten sonra gözlemlenebilir.
Kandaki östrojen hormonunun varlığını ve düzeyini anlamanın en kesin ve kolay yöntemi, periyodunuz boyunca değişiklik gösteren servikal mukusu gözlemlemektir. Bu değişimi gözlemlemek size yumurtlama durumunuz yani doğurganlığınız hakkında çok şey söyler.
Doğurgan olmadığınız adetinizin başı ve yumurtlamadan sonraki dönemde servikal mukus az miktarda, kuru ve yapışkandır. Bu doğurgan olmadığınız dönemde vajina asit oranı yüksek (asidik) bir ortamdır ve spermlerin yaşaması mümkün değildir. Bu dönemde servikal mukus bir bariyer şeklinde rahim kanalını kapar ve bakterilerin rahime girmesini engeller.
Östrojen miktarı artıp yumurtlama yaklaştıkça, çok miktarda servikal mukus oluşmaya başlar. Bu dönemde servikal mukus ince, esnek, suya benzeyen bir haldedir ve spermin yaşaması ve ilerleyebilmesi için uygun bir ortam sağlar. En doğurgan yani yumurtlamanın en yakın olduğu zamanlar servikal mukus yumurta beyazını andırır.
"Yumurta beyazı" kıvamındaki servikal mukus spermin beslenip rahatlıkla ilerleyebileceği ve yumurtlamaya yakın olan birkaç gün yaşayabileceği bir ortamdır. Bu tip servikal mukus mevcut olduğunda spermler rahatlıkla üreme kanalları boyunca ilerleyebilir. Spermler üreme kanalları içindeki bu ortamda yumurta gelene kadar yaşayabilirler. Yumurta beyazı kıvamındaki servikal mukus yumurtlamanın gerçekleşmesinin ardından kısa bir sürede kurur.
Yumurtlamanın doğurgan olduğunuzu gösteren servikal mukus tipinin gözlendiği son gün olduğu söylenebilir ancak bu bazen değişebilir. Bu güne "tepe gün" denir. Servikal mukus gözlemleri size ne zaman yumurtladığınızı söyleyemez ancak östrojenin yüksek olduğunu ve yumurtlamanın yaklaştığını işaret eder.
Servikal mukus gözlemleri en doğurgan olduğunuz dönemi ve ne zaman eşinizle cinsel ilişkiye girmeniz gerektiğini gösterebilir. Yumurtlayıp yumurtlamadığınızı kesin olarak bilebilmek için bazal vücut ısınızı tablolamanız ve bazal vücut ısısındaki artışı gözlemlemeniz gerekir.
Servikal mukusu gözlemlemenin avatajı, size "Ne zaman en doğurgan dönemim?" sorusuna cevap vermesidir. "Ne zaman yumurtladım?" sorusu daha farklı olup bunun cevabı bazal vücut ısısı (BBT) ölçümündedir
Servikal mukusun temel görevi spermlerin içinde bulunduğu meni sıvısı ile benzerdir, spermlerin beslenmesi ve ilerlemesi. Spermlerin yaşaması ve ilerlemesi çok önemlidir çünkü cinsel birleşme her zaman yumurtlamayla aynı zamanda gerçekleşemez. Başarılı bir döllenmenin anahtarı, yumurtlama ddöneminde yeteri miktarda spermin kadının üst üreme kanallarında mevcut olmasını sağlamaktır. Artan servikal mukus miktarı cinsel isteği de (libido) arttırarak bu dönemde cinsel birleşmeyi daha rahat ve zevkli hale getirir.
Servikal mukus spermlerin yaşamasını değişik şekillerde destekler:
• Spermlerin vajina ortamından üreme kanallarına girmelerini sağlar.
• Spermleri süzerek sadece yapısal olarak normal olanların üreme kanalına alınmasını sağlar.
• Spermlerin biyo-kimyasal olarak besler ve destekler.
• Spermleri koruyarak yumurtlama zamanı gelene kadar her an kadar yeterli miktarda mevcut olmalarını sağlayarak döllenmenin gerçekleşmesine yardımcı olur.
Tipik Servikal Mukus Geçişleri
Servikal mukus geçişleri periyottan periyoda ya da kadından kadına değişiklik gösterebilse de, tipik bir periyotta olarak aşağıdaki şekilde değişiklik gösterir:
1. Adet kanamasının hemen ardından vajinada kuru bir his vardır ve az ya da hiç servikal mukus gözlenmez.
2. Birkaç kuru günün ardından genelde "yapışkan" veya "yumuşak" olarak adlandırılabilecek ama ıslaklık hissi vermeyen bir servikal mukus gözlenebilir. Bu tarz servikal mukus genel olarak spermlerin yaşaması için çok uygun bir ortam sağlamasa da, yumurtlamadan önce olan bu dönem olası doğurgan olarak tanımlanabilir.
3. "Yapışkan" günlerin ardından birçok kadın "krem kıvamında" olarak adlandırılabilecek bir servikal mukus gözler. Bu sıvı beyaz, sarı ya da bej renkte olabilir ve bir losyon veya krem gibi görünür ve hissedilir. Bu dönemde vajinada ıslaklık hissi olabilir ve bu artan doğurganlık belirtisidir.
4. En doğurgan dönemi gösteren servikal mukus çiğ yumurta beyazını andırır. Kaygandır ve parmaklarınız arasında birkaç cm uzayan bir kıvama sahiptir. Genelde berraktır ve suya benzer. Vajinada ıslaklık hissi vardır. Bu servikal mukus spermler için en uygun ortamdır. Meni sıvısına çok benzer ve meni gibi spermlerin ilerlemesine destek olur.
5. Yumurtlamanın ardından, ıslak servikal mukus kurur ve vajina bir sonraki adet kanamasına kadar kuru kalır. Bazı kadınlar yumurtlamanın ardından da doğurgan dönemde görülebilecek kalitede servikal mukus gözlemleyebilir. Bunun sebebi korpus luteumun ürettiği az miktardaki östrojendir ve yumurtlama tespit edildikten sonra kesinlikle doğurgan bir dönemi işaret etmez.
Servikal mukus tipleri ve işaret ettikleri doğurganlık durumu
Kuru Muhtemelen doğurgan değil
Yapışkan Muhtemelen doğurgan değil
Krem kıvamında Muhtemelen doğurgan, yumurtlamaya yakın
Su kıvamında Doğurgan, yumurtlamaya yakın
Yumurta akı kıvamında En doğurgan, yumurtlamaya çok yakın
Unutulmamalıdır ki, doğurgan servikal mukus gözlendikten sonraki birkaç gün de doğurganlık devam edebilir.