Merhabalar
Erich Fromm'un Sevme Sanatı'nı bitirdim.
kirmizi oje
ile beraber okuyup tartışacağımız bir kitaptı, ben sanırım ondan hızlı davrandım. Ben buraya kısaca bir yorumumu yazayım kitap hakkında, okumayı düşünüp spoiler olarak algılayacaklar yazımın bundan sonrasını okumayabilirler. Kırmızı Oje'ciğim, sen de kitabı bitirmediysen benim yorumumu sonra okuyabilirsin. :)
Şimdi ismi "Sevme Sanatı" olan bir kitaptan daha minnoş şeyler bekliyorsunuz, oysa aşk, cinsellik ve yalnızlıkla alakalı pek çok gerçeği yüzünüze çarpan bir kitap. Direkt konuya dalıyor yazar, sevmek bir sanat mıdır bunu soruyor size. Hepimizin sevmeye, sevilmeye ihtiyaç duyduğunu kabul ediyor ama bunu bir güdü olarak yaptığımızı söylüyor. Sevmekten ziyade sevilme tatmini aradığımızdan bahsediyor. Yeteri kadar tatmin olabilmek için de kişilerin topluma karşı sevimli, seksi, çekici rollerine büründüğünden bahsediyor. Bir bakıma kapitalizmin sadece market pazarlamasında yeri yok, tabir-i caizse insan ilişkilerinde bile kendimizi "pazarladığımızı" söylüyor. Aşk ise daha karmaşık, işin içine cinsellik giriyor. Cinselliğin iki kişilik yalnızlık olduğundan bahsediyor. Freud'a göre sevgi cinsellik temelli ama Fromm için öyle değil, daha romantik yaklaşıyor konuya. "Sevgi cinsel temelli değildir, ulvi bir şeydir Freud bunu nasıl anlayamamış şaşıyorum" falan diyor ama ben buna pek de katıldığımı söyleyemem.
Karşı cins beğenilerimizin bile özgün olmadığından (karşı cins diyorum çünkü Fromm eşcinselliği sapkınlık olarak görüyor, bundan pek hoşlanmadım), kapitalizmin bile insan ilişkilerini etkileyip insanları birer meta haline getirdiğinden ve insanların "pazar değerlerinden" bahsediyor. Yani çekici erkek ya da kadın sizin öznel beğenilerinizden değil (siz öyle sansanız da) aslında yaşadığınız coğrafyadan, zamandan, toplumdan etkileniyor. Bu şu an sizin "Evet doğru ne var ki bunda" dediğiniz bir şey belki ama 1956 yılında yayımlanmış bir kitap için döneme göre fazla cesur tespitler içeriyor. Kitap boyunca Freud'u eleştirip laf sokuyor. Kendisi de Freud'un öğrencisi imiş zamanında, Freud hep öğrencilerinden darbe yemiş genel olarak ehehe, şaka bir yana öğrencileri hep bilgileri Freud'tan kapıp sonra ne hikmetse "Yok hocam siz yanlış düşünüyorsunuz" deyip kendi kuramlarını oluşturmaya çalışmışlar. :)
Kitapta en çok beğendiğim kısım burada Bir Derdim Var'da da sıklıkla yazdığım bir şey. Tee 1956 yılında değinmiş Erich Fromm, biz hala bunu kabullenemedik ne acı. Kısaca diyor ki "Çocuklarınız için mutsuz evliliğinizi devam ettirmeniz çocuklarınıza sahte duygularla rol yapmayı öğretir." Yani gerçek olun, çocuk sahte bir evlilik göreceğine gerçek eski eşler nasıl oluyor onu görsün ki, asıl evlilikte eşler nasıl olur bunu anlayabilsin, sağlıklı bir ilişkisi olsun.
Kitabı önerir miyim, evet öneririm. Kırmızı Oje, senin de yorumunu bekliyorum. :)