Kütahya'nın Gediz ilçesinde ev hanımı Nilüfer Özsu, her yıl Eylül ayının başında hummalı bir çalışma içine girer. Özsu, pazardan aldığı domates, biber ve soğanları temizledikten sonra evlerde kullanılan küçük çekme makinalarından geçirerek bir karışım hazırlıyor. Daha sonra bu karışıma nane, fesleğen, ayva kabuğu, tarhun otu, maydanoz gibi baharatları ekleyen Özsu, hazırladığı harca maya, yoğurt ve un katarak kulak memesi sertliğinde bir hamur elde ediyor. Hamurun hazırlanmasında kullanılan yoğurt marketlerde satılan yoğurtlardan değil tabii ki. Tamamen doğal yollarla hazırlanmış halis kaymaklı köy yoğurdu.
Hamuru kıvamına getiren Özsu, işin asıl zor kısmının bundan sonra başladığını söyledi. Özsu, "Bu hamur 15-20 gün boyunca sürekli kabarır. Hamur, serin bir yerde dinlenmeye bırakılarak her gün yumruklanarak kabarması giderilir. Yumruklama, hamur artık kabarmayıncaya kadar devam eder. Eğer kabarma bitmeden hamur dökülürse tarhana ekşi olur" diyerek işin püf noktasının burada saklı olduğunu söyledi.
Kabarması biten hamur Özsu'nun deyimiyle 'dökülür', yani parçalara ayrılarak bir bez üzerinde güneş görmeyen bir yerde kurumaya bırakılır. Dökülen hamur güneş altında kurutulacak olursa çabuk kurur ancak güneş, hamurdaki mikroorganizmaların ölmelerine yol açar. Özsu, işin kolayına kaçanların güneşte kurutmayı tercih ettiğini ancak tarhananın lezzetli olması için bunun yapılmaması gerektiğini belirtti. Özsu, dökülen hamurları bir süre sonra ters çevirerek tam olarak kurumalarını sağlıyor.
Tarhana hamurunun hazırlanmasından yaklaşık 20 gün sonra Özsu için işin en zor kısmı başlıyor. Kuruyan hamurların avuçta ovulmak suretiyle ezilmesi ve un haline getirilmesi… Burada devreye 'imece' usulü devreye giriyor ve Özsu'nun komşuları ve akrabaları bu zor ve yorucu kısma yardım ediyor. Tabii Nilüfer Hanım da onların tarhanalarının ovulmasına yardım edecek daha sonra…
Ovulan ve un haline gelen tarhananın işi henüz bitmedi. Nilüfer Hanım, un haline gelen hamuru elekten geçiriyor. Böylece tarhananın içinde bulunan iri malzemeler ayıklanıyor. Elekten geçirilen ve tamamen un haline gelen tarhana bezler üzerine serilerek birkaç gün daha bekletilerek tamamen kuruması sağlanıyor. Özsu, tamamen kurumuş tarhanayı bez torbalar içine alıyor. Özsu ailesinin bir kış boyunca tüketeceği çorbanın malzemesi hazır artık…
Kışın erzak dolabından çıkarılan tarhana suya karıştırılıp eritilerek tarhana çorbası yapılıyor. Tarhana özellikle et suyunda kaynatılırsa çok lezzetli olur. Et suyu olmadığı zamanlarda çorbaya kavrulmuş kıyma eklenebilir. Kıyma tarhananın lezzetini ve besin değerini daha da artırıyor. Çorba kaynadıktan sonra üzerine kızdırılmış tereyağı ve kırmızı biber serpmek tarhanaya ayrı bir lezzet katar. Ufak ufak doğranmış bayat ekmeklerin, tereyağında kızartılıp çorbaya atılması da ekstra lezzet yöntemidir.