…Oğlumun huyu değişti, ay benim kız bir huysuzlaştı kesin nazar değdi. O kadının gözü kaldı uyuyordu misler gibi şimdi uyumuyor. Yemek de yemiyor, iştah bi var bi yok. Diş mi geliyor yoksa? Yoksa dün çok giydirmiştim çok mu terlettim, atkısız çıkardım çok mu üşüttüm yoksa?…
“Benim çocuğuma neler oluyor?” ile başlayan ve annenin tüm sorgulamalarını yaparak gece yatağa suçlu yatmasını sağlayan durumlar silsilesi bu efendim. Büyüme atağı dedikleri bu başka bir şey değil*
Çocuk iştahsızlaşabiliyor, ya da iştahı coşabiliyor, ağlamalara doymuyor. Bana kalırsa neden ağladığını bile unutuyor olabilir arada öyle bir ağlamak ama inadından dönmemek hali vuku buluyor. Kucak istemeler, anneye babaya koalanın ağaca sarıldığı gibi yapışmalar, yabancı görünce ağlamalar, evet bir de her şeye ağlamalar, anneyi babayı cinnetin eşiğine getirtmeler işte bunlar hep atak.
Hani cep telefonumuzu yoğun kullanınca nasıl ısınıyor, kendi kendini kapatıyor, ya da hata veriyor işte atak zamanı da bebeklerimiz için böyle oluyor. Bebeklerin beyni de aynen bu şekilde yoğun bir gelişim sergileyince bunu ya uykuya rahat dalamama ya da iştah artışı / ağlama nöbetleri şeklinde sergiliyor. Niye oluyor bu atak derseniz bebeğiniz büyüyor. Beyni gelişiyor.
Atak haftalarının bir hesabı var. Bu şekilde bebeğinizin ne zaman düzeninden çıkacağını, hangi günler yaradana sığınmanız gerektiğini önceden biliyorsunuz. Ve kendinizi moral motivasyon olarak buna hazırlıyorsunuz. Bizim bu atak haftası takvimi ilk günden beri takvimde yazdığı gibi işliyor. Ali atak haftası sonunda yeni beceriler elde ediyor. Bu her seferinde bizi şaşırtıyor.
Atak haftaları (wonder weeks) buradaki görselde hafta olarak yazılmasına karşılık ben bir de kolay akılda kalacak şekilde dile getireyim, 1. hafta, 3. hafta, 6. hafta, 3. ay, 4. ay, 6, ay ve 9. ayda atak haftaları bebeğimizde inanılmaz gelişimlere neden oluyor. Bu atak haftalarını hesaplarken bebeğimizin düzeltilmiş ayını hesaba katmamız gerekiyor. Örneğin bebeğinizin beklenen doğum tarihi neydi? Atak haftası takvimi ona göre hesaplanıyor. 10 Mart’ta doğacaktı ama 25 Şubatta mı doğdu, atak haftası tablosunda bakarken 10 Mart’ta doğmuş gibi hesaplamamız lazım.
Değişen Duygular Atak Haftası (4. hafta ye da 5. hafta arasında başlar)
Bebeğiniz annesinin yüzünü daha net görebilmeye başlıyor. Bunun sonucunda o en güzel tepki geliyor. Bebeğiniz bu atak hatasında size gülebilir. Bol bol dokunun yüzünün aldığı şekli videoya alın sonradan seyretmesi çok eğlenceli oluyor.
Oluşumlar (7. hafta ile 9. hafta arasında başlar)
Bebeğiniz ellerini incelemeye başlar. Bu iyi bir şey. Biraz daha hareketlenmeye başlıyor denilebilir. Bence daha önemli bir gelişme ise şu: Beyin gelişiminde bebeğiniz vücudundaki kas ve tendon eklem ve sinirlerini algılar. Türkçeye çeviriyorum bebeğiniz gaz sancısı ile tanışacaksa o bu haftalardır. Anüs’e kadar gelip oradan kolayca dışarı çıkan gaz bu ataktan sonra oradaki kasın kasılmasıyla çıkamamaya başlıyor. Bebeğin ilerleyen haftalarda beyin gelişimi daha da arttığında buradaki kaslarına da söz geçirmeyi öğrenecek ve daha kolayca gaz çıkartacak.
Yumuşak Geçişler ( 11. ve 12. haftalar arasından başlar)
Ve işte şimdi minik bebeğiniz hareketlenmeye başlıyor. Bu gaz probleminden kurtulacağınıza işaret bu bir, ikincisi ise sesini keşfediyor. Değişik sesler çıkartıp, salyalar akıttığı bir döneme giriyor. Yerde taklalar atmaya başlayabilir, oyun halısı ile tanışması için uygun bir dönemdir, seslere çok tepki vermeye başlar. Biz bol bol şarkı söyleyip dans etmiştik. Küçük bir kedi gibi yukarıdan sallanan oyuncakları takip ediyor ilgi ile izliyordu. Dönence için de uygun zamanlar bu dönemler.
Olaylar (14. ve 19. haftalar arası başlar)
Eline verdiğiniz oyuncak ya da emziğini daha sıkı sıkı tuttuğunu, aynaya bakınca kendi kendine gülümsediğini, ismini söylediğinizde size baktığını görebilirsiniz. Bol bol kusma problemi ile uğraşan ebeveynler için ise en güzel gelişim bu haftalardadır. Artık doyduğunda memeyi ittirebildiğini göreceksiniz. Bazı bebekler bu haftalarda sessiz harfleri kullanarak sesler bile çıkartabilirler.
İlişkiler ( 22. ve 26. haftalar arası başlar)
Anneden uzaklaştığında ağlama, yeni oyunlara geçme, gördüğü etiket, fermuar, iplere dalmak isteği. Sizin söylediğiniz kelimeleri taklit etmeye başlama hep bu dönemlerde başlıyor. Biz bu dönemlerde anneden uzaklaştığında ağlamasın diye Ali ile “Aaa anne nereye gitmiş? oyunu oynamıştık. Bu sayede ellerimi yıkayabiliyor, kapıyı açabiliyor, telefona cevap verebiliyordum. Annesinin oyun icabı uzaklaştığını ve şimdi gelip cee yapacağını düşünüyordu. Bu şekilde alıştırmasaydık sürekli ağlayabilirdi. Bu yöntemi bulmak çok işimize yaradı. Aynı yöntem kıyafetlerini giydirmek için de işimize yaradı. Mesela montunun kollarını sokmak istemediğinde Ali’nin elleri neredeymiş oyunu oynuyorduk. O da bir heves montuna kollarını sokuyor ve bana parmaklarını gösteriyordu. Küçük bir oyun ama çokça hayat kurtarıyor.
Kategoriler (33 ve 37. hafta arası başlar)
Bebeğiniz akıllanmaya başladı. Her şeyi kategorilendiriyor. Hadi gel oyun oynayalım diyor. Bak şimdi nasıl ağlayacağım deyip ağlayabiliyor, boşuna uğraşma beni güldüremezsin deyip gülmesini gizleyebiliyor. Örneğin uyuması için masal anlatıyorum. Ama o beni kucağına alman lazım diye ağlıyor. Ben de masalı bozmadan anlatmaya devam ediyorum. Birden komik bir taklit yaptım ve ona güldü. Gülmesi bitince tekrar ağlamaya başladı. Ruh halinin nasıl olması gerektiğine kendi karar veriyor. Ağlamayı kafaya koyduysa ağlıyor. Gülesi varsa gülüyor. Sizin bir çabaya girmenize gerek kalmıyor.
Zincirleme Olaylar ( 41. hafta ile 46. hafta arası başlar)
En uzun ataklardan biri. Şu an içindeyiz. Bebeğimin bu atak dönemi sonunda öğrendiği şeyler muazzam. Mesela ayaklarının üzerine basmaya başladı. Yerde hızla sürünmeye başladı. Yemek yeme konusunda aşırı derece de ilerleme kaydetti. Kaşık içinde yemeği ağzına sokması gerektiğini biliyor. Geçen haftalarda olsaydı ağzına değil burnuan kafasına da pek ala sürebilirdi. Bizim atak haftamız daha bitmedi. Ama biterken muhtemelen emeklemede bayağı yol kaydetecekmişiz gibi geliyor. Anneleri ağlatan atak dedikleri budur biliniz. O kadar uzun ki neredeyse 45 gün. Bitmiyor bitmiyor. Her gün bir parti var evde.
Programlar ( 50. ve 54. haftalar arası başlar)
Bebeğinizden size doğum günü armağanı. Bu da eskilerin “sen bir dur asıl bir yaşından sonra çok değişiyor” dedikleri dönem. Evet tam bir yaşında sonra bebeğiniz yeni yetenekler kazanmış oluyor. Ne mi bu yetenekler, biz henüz buraya gelmedik. Ama şunlar olabilir: Kirli tabakları suya koyabilir, üstüne süngeri getirebilir, suyun altında bunları toplayabilir. Bu tür görevlerde size yardım etmek isteyebilir. Bebeğiniz adı üzerinde günlük yaşamdaki basit ritüelleri kavramaya başlıyor. Kıyafetlerini getirip dışarı çıkmak istiyorum diyebilir, müzik dinlemek istiyor ise bana bunu çal diyerek size bir cd getirebilir, bebeğini banyo yaptırabilir, arabacılık oynamak için hayali otobanlar icat eder. Edecekmiş dediğim gibi deneyimlemedik. Ben de merakla bu dönemin gelmesini bekliyorum.
İlkeler ( 59. ve 64. haftalar arasında başlar)
Kurallar koyulması gereken ve bu kuralları anlayacakları döneme geliyorlar. Eee kolay mı 1 yaşına geldiler kocaman oldular. Örneğin; burası anne ile babanın odası buraya girmemelisin. Tabağını yere atmamalısın. Bu benim, bu senin dediğinizde bunu anlayabilecek döneme gelmiş bulunuyorlar. Ayrıca plan program yapmaya başlıyorlar. Bir önceki atakta zaten program nasıl yapılır öğrenmişlerdi şimdi bir de plan zamanı geldi çattı. İstediğini alamaz ise söylenmeye başlayıp sinirlenmeye başlıyorlar. Anlaşma ve pazarlık yoluna gidebilirsiniz. Bunu da anlayacak döneme gelmiş oluyorlar. Ne kadar güzel bir atak haftası değil mi? Ataklar da o kadar kötü değilmiş sanki? Hayır, yapma dur’u anlayabilecekleri atak dönemi de bu oluyor. Kitaplar her ne kadar her çocuk tüm yetenekleri aynı anda kazanamaz dese de hayali bile güzel değil mi sayın okuyucu?
Sistemler ( 70. ve 76. haftalar arasında başlar)
Son ataktan yaklaşık 1,5 ay sonra yeni atak dilimi geliyor. Bu size anlatacağım son atak. Sistemler yeteneği ile bebeğiniz sen ve ben kavramlarını öğrenmiş oluyor. Bu ev bizim evimiz o ev komşunun evi her ev birbirinden farklı. Bu anne, bu da baba. Annenin saçları uzundur (kısa saçlılar kızmayın) babanın sakalları çıkar, annelerde sakal olmaz… Bu ayrımları anlayabiliyor olacak. İstediğimi yaparım sendromu ( erken 2 yaş sendromu) da bu atağın sonuçları içinde yer alıyor. Kendi yapabileceği şeyler olduğunu herkesin bilmesini istiyor. İlk çizimlerini de bu dönemde yapmaya başlayabilir imiş. Duvarları işgal etmesine hazır olun, yine de ne olur ne olmaz ona bir resim defteri alın.
Bebeğinizin atak haftasına girip girmediğini telefon ya da tabletinize Harika Haftalar uygulamasını indirerek öğrenebilirsiniz. Ben oldukça faydalanıyorum. Tavsiye ederim.
- Burada gelen bir yorum ile güncelleme yapmak istiyorum. Halk arasında atak haftası denen şey aslında harika haftalar dediğimiz şey imiş. Bebeğin yeni bir beceri elde etmesi, bu harika haftalarda hangi haftalarda edinileceği yazan kişiye özel bir şema olarak yer alıyor. Büyüme atağı denilen şey ise bebeğin birden memeye düşkün olarak iştah artışı, uyku artışı ile kendini belli eden fiziki değişimi gözle görülür şekilde daha çok annesinin fark edebildiği büyüme durumu oluyor. Çoraplar, eldivenler dar geliyor, bez numarası büyüyor bu 2-3 gün içinde oluyormuş. Ben bunu fark edebilen annelerden olamadım maalesef ama bunun adı büyüme atağı imiş. Bazılarına bakılırsa ise her bebek farklı olabiliyor. Bunun bir düzeni yok. Ama bebeğiniz kitap bebek denen türde bir yaratılışa sahip ise bu büyüme ataklarına yakalanacağı tarihler şunlar: 10. gün, 3. hafta, 6. hafta, 3 aylıkken ve 6 aylıkken. Benim yazım genel olarak atak haftalarını yani wonder weeks’i (harika haftaları) içeriyor.