Chat gpt der ki :
1) Donma Tepkisi (Freeze Response)
Stres tepkilerinin üçüncüsü olan “donma”, yoğun kaygı ve çaresizlik hissinin beynin devreyi güvenli moda alma şeklidir.
Bu modda:
Odak azalır
Zaman ve çevre yabancı gelir
Beyin sisli ve yavaş hissedilir
Otomatik pilotta yaşamak gibi bir deneyim oluşur
Bu tam olarak arkadaşının anlattığı şey.
---
2) Duygusal Uyuşma (Emotional Numbing)
Yoğun stres, yorgunluk, travma veya uzun süreli kaygı; duyguları “kısma” halinde gösterebilir:
“Hiçbir şey hissedemiyorum”
“Duygularım kapalı gibi”
“Yaşamı hissetmiyorum”
Bu, beynin aşırı yüklenmeye karşı kapattığı bir sigorta gibidir.
---
3) Derealizasyon / Depersonalizasyon (Gerçeklikten Kopma Hissi)
Arkadaşının “kendime ve ana yabancılaştım” demesi buraya çok net uyuyor.
Bu durumda kişi:
Kendini dışarıdan izliyormuş gibi hissedebilir
Çevre tuhaf/uzak/gerçek dışı gelebilir
“Gözlerim bulanık”, “odaklanamıyorum” gibi görsel değişiklikler yaşayabilir
Bu çok yaygındır ve sanıldığından çok daha sık görülür.
---
Bu tablo tehlikeli mi?
Hayır.
Ama çok rahatsız edici, yalnız hissettiren, kontrol kaybı hissi veren bir süreçtir.
Fakat iyi haber:
Bu durum tamamen çözülebilir.
Medikal ve psikolojik olarak oldukça iyi bilinen, çalışılmış bir alandır.
---
Bu neye bağlı olabilir?
Arkadaşının yaşadıkları genelde şu durumlarda görünür:
Uzun süreli stres / kaygı
Travmatik olaylar
Gergin ve tükenmiş dönemler
Uyku bozuklukları
Vitamin eksiklikleri (özellikle B12, D, folik asit)
Tiroid dengesizlikleri
Yüksek kortizol
Kaygı bozuklukları
Bazı antidepresanların yan etkisi
Yani biyolojik + psikolojik bir karışım olabilir.
---
Homeopati konusunda net bilgi
Homeopati maalesef bilimsel bir tedavi yöntemi değildir.
Bazı insanlar “iyi geldi” diyebilir ama bu placebo etkisidir.
Arkadaşın uzun süredir ciddi bir sıkıntı yaşıyorken, çözüm olarak doğru yaklaşım daha bilimsel desteklerden geçer.
---
Ne işe yarar? (Gerçek, kanıta dayalı)
1) Biyolojik kontroller
En sık gözden kaçan basamak.
Basit bir kan testi bile çok şey değiştirir:
B12
D vitamini
TSH / T3 / T4
Ferritin
Folik asit
Kortizol
Kan şekeri
Bu değerlerde bozukluk varsa kişi zamanın dışına düşmüş gibi bile hissedebilir.
---
2) Doğru terapi yaklaşımı
Bazı terapistler bu tür dissosiyatif deneyimleri tanımakta zorlanır.
Bu durum için etkili olan terapiler:
EMDR
Somatik Terapi (beden odaklı terapi)
ACT
Bilişsel davranışçı terapi, ama dissosiyasyona özel yaklaşım
Sadece konuşmak çoğu zaman işe yaramaz—bedensel çalışmayı içeren terapi gerekir.
---
3) Grounding (Topraklama) Teknikleri
Bu durumda çok etkili olur.
Mesela:
Buz tutmak veya soğuk suyla yüz yıkamak
Odanın içinde 5 nesneyi saymak
Ayağını yere bastığını fark etmek
3 farklı kokuya dikkat etmek
Derin diyafram nefesi
Beyni “şu an buradayım” moduna getirir.
---
4) Yaşam alışkanlıkları
Özellikle:
Yetersiz uyku
Yüksek kahve tüketimi
Uzun açlık
Sosyal izolasyon
Yoğun ekran kullanımı
Dissosiyasyonu artırır