1
ANA ÇOCUK SAĞLIĞI VE AıLE PLANLAMASI
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
2
BAŞARILI EMZıRMENıN EN ÖNEMLı ANAHTARI
ANNENıN KENDıNE GÜVENMESıDıR
Başarılı emzirme, annenin bebeğini emzireceğini düşünmesi
ve bunu başaracağına inanmasıyla başlar.
Nasıl emzireceğini bilen anne kendine güven duyar.
Kitapçığın hazırlanmasında özellikle aşağıdaki kaynaklardan yararlanılmıştır
• Successful Breastfeeding. Royal College of Midwives, Oxford Churchill Livingstone,
Oxford. 1994.
• Anne ve Çocuk Sağlığında Öncelikler. Bulut A., Gökçay G., Neyzi 0. Nobel Tıp
Kitabevleri, Istanbul, 1994.
• Anne Sütü ile Beslenmede Danışmanlık. Dünya Sağlık Örgütü, Cenevre, 1994.
• Breastfeeding. Lawrence R., 3rd ed. St. Louis Mosby, 1989.
Bu kitapçık ailelere, bebekleri anne sütü ile besleme konusunda uygulaması kolay bilgiler
vermek amacıyla hazırlanmıştır.
3
BUNLARI BıLıYOR MUSUNUZ?
• Bebeğin vücut ve ruh sağlığı için en uygun besin, annenin kendi sütüdür. Her annenin sütü,
kendi bebeği için en uygun bileşimdedir.
• Emzirmenin doğumdan hemen sonra başlatılması ve sık emzirme ile süt yapımı kolaylaşır.
• Erken emzirme ile annede doğum sonu kanamalar çabuk kesilir, memelerde şişme ve
iltihaplanma olmaz, loğusalık kolaylaşır.
• Anne sütü ile beslenen bebeğin D vitamini ve flor dışında hiçbir ek sıvıya, ek besine,
vitamine gereksinimi yoktur.
• Bebeğe ek sıvı ya da besinlerin verilmesi, annenin süt yapımını azaltır.
• ılk 6 ayda yalnız anne sütü ile beslenen bebekler sağlıklı büyür ve gelişirler. Başta ishal
olmak üzere mikroplu hastalıklara yakalanmazlar, bebeklik döneminden sonra da daha az
hastalanırlar.
• Annenin bebeğini emzirmesiyle anne-bebek ilişkisi güçlenir, annenin bebeğini
benimsemesi, bebeğin sağlıklı bir kişilik kazanması kolaylaşır.
• Sağlıklı her anne bebeği için yeterli süt üretebilir.
Bu sayılanlar, çok küçük doğmuş ya da önemli bir hastalığı olanlar dışında, tüm bebekler için
geçerlidir.
ANNE SÜTÜ ıLE BESLENME
HER BEBEĞıN EN DOĞAL HAKKIDIR.
4
GEBELıK SIRASINDA MEMEDE NE GıBı DEĞıŞıKLıKLER OLUR?
Gebelik dönemi boyunca annenin memeleri, doğacak bebek için dünyadaki en uygun
sütü üretecek ve kullanmaya hazırlayacak bir fabrika haline gelir. Meme başının etrafındaki
deriden yağlı bir madde salgılanmaya başlar. Bu doğal madde, emziren annenin meme ucunu
çatlaklardan korur. Bu nedenle meme başını çatlaklardan korumak ya da temizlemek için
meme başına karbonatlı su, sabunlu su, krem sürmeye gerek yoktur. Hatta bunları sürerken
yağlı madde de silinecek ve meme başında çatlaklar daha kolay oluşacaktır.
Gebelik sırasında meme ve meme başına özel bakım uygulamak gereksizdir. Ancak
memelerde büyüme olacağı için daha büyük beden sütyen kullanmak yararlı olacaktır.
Doğum sırasında memeler bebek için ilk besin olacak “ilksüt”ü salgılamaya hazırdır.
ıNSAN YAVRUSU ıÇıN EN ıYı SÜT ÜRETEN FABRıKA
BEBEĞıN KENDı ANNESıNıN MEMESıDıR.
5
ANNE SÜTÜNÜN ÖZELLıKLERı NELERDıR?
Bebeğin memeden alacağı ilk besine “ilksüt”, “ağız sütü” ya da “kolostrum” denir.
“ılksüt”ün görüntüsü anneden anneye değişir, ancak genellikle sarı renkte ve kıvamlıdır. Bu
“ilksüt” özel olarak çok besleyicidir ve bebeği pek çok hastalıktan korur.
“ılksüt”ün miktarı az olmasına karşın, ilk günlerde bebeğin beslenmesi ve barsaklarının
iyi çalışması için yeterlidir. Bazı annelerde doğumdan sonra “ilksüt” çok az miktarda gelebilir
veya hiç salgılanmayabilir. Bu durumda bebek zarar görmez, kendi depolarını kullanarak
gerekli enerjiyi sağlar. Önemli olan annenin doğumdan sonra en kısa zamanda, mümkünse
hemen emzirmeye başlamasıdır.
Bebek her ağladıkça emzirilmelidir. Birçok yeni doğan bebek gece ve gündüz 1-3 saat
aralıklarla emmek ister. Sık aralıklarla emzirerek bebeğin bu “ilksüt”ü mümkün olduğunca çok
almasına çalışılmalıdır. ılk günlerde sık emzirme daha sulu olan “olgun” süt yapımını
hızlandırır. Emzirme belirli saatlere göre değil, bebeğin isteğine bağlı olarak yapılırsa, olgun
süt yapımı daha erken olur.
Bazı yenidoğan bebekler çok uyur ve yeterince sık ememezler. Böyle bebekler ilk
günlerde 3-4 saat sonunda uyanmamışlarsa yavaşça kucağa alınarak annelerine verilmeli,
gerekiyorsa yanağını sıvazlayarak memeyi almaları için uyarı yapılmalıdır.
SÜT YAPIMI NASIL BAŞLAR?
Memede süt yapımını sağlayan madde annenin beyninden salgılanan “PROLAKTıN”
adlı bir hormondur. Gebeliğin sonlanmasıyla vücutta gebelik hormonları azalır ve prolaktin
salgılayan bezler uyarılır. Prolaktin salgısı doğumdan sonra bazı annelerde hemen, bazılarında
ilk 4 gün içinde artmaya başlar.
Kan damarları, memede süt yapımı için gereken maddeleri süt hücrelerine taşır.
Prolaktinin etkisiyle memeler sütle dolar. Bu sürede memede kan damarları daha çok kan taşır
ve memeler sıcak ve sert olur. Süt akmaya başlayınca ve bebek emmeyi öğrendikçe memedeki
gerginlik azalır, anne de rahatlar.
Bu olaylar sırasında anne ve bebek zorluklarla karşılaşabilir. ılk günlerde anne ve
bebeğe, yardım ve destek gerekebilir.
ANNE SÜTÜNÜN GÖRÜNÜMÜ NASILDIR?
ılk sütün sarımtrak renkte olmasına karşın olgun süt beyaz ve inek sütünden daha sulu
görünümdedir, rengi mavimsi bile olabilir.
Bebek büyüdükçe anne sütünün rengi değişir. Bunun nedeni bebek büyüdükçe ihtiyaçlarına
cevap verecek şekilde sütün içeriğinin değişmesidir.
6
SÜT MEMEDEN NASIL AKAR?
Süt memede yapılır yapılmaz dışarıya salınmaz, süt akımı için bebeğin emmesi gerekir.
Bebeğin etkin emmesi için memeye iyi yerleştirilmesi ve memeyi iyi kavraması çok önemlidir.
Bebek emerken, meme başındaki sinirlerden, başka uyarılar da çıkar ve bu uyarılarla
annenin beyninin başka bir bölümünden OKSıTOSıN adlı bir diğer hormon salgılanır.
Oksitosin süt adacıklarının etrafındaki küçük kasları etkiler. Bu etki ile kaslar kasılır ve
süt, süt adacıklarından meme başındaki kanallara taşınır. Bebeğin emmesi ile meme ucunda
bulunan 10-15 delikten süt dışarıya akar. Her iki meme aynı anda çalışır. Bebek bir memeden
emerken, diğer memeden süt damlayabilir.
Bebek emmeye başladığında, ilk önce meme başının hemen arkasında bulunan süt
havuzundaki birikmiş sütü alır. Bu süt hemen tükenir. Süt akımının devamı için oksitosin
salgısının uyarılması gereklidir.
Memede süt yapımı ve yapılan sütün meme ucuna ulaşması bebeğin her iki hormonun
yapımını uyaracak kadar kuvvetli ve etkin emmesi ile gerçekleşir. Bunun için bebeğin sık
aralarla ve uygun bir biçimde memeye yerleştirilmesi ve bebeğin de meme başını iyice
kavraması gerekir.
EMZıRME SIRASINDA SÜT AKIMININ
DEVAMLILIĞI NASIL SAĞLANIR?
Bazı annelerin sütleri, bebek memeye
tutulur tutulmaz akmaya başlar. Emzirmeyi,
düşünmek bile beyini uyararak sütün akmasına
neden olur.
Bazı annelerde ise süt akışı bu kadar
kolay olmaz.Bebeğin birkaç kuvvetli emme
hareketinden sonra başlar.
1. Kuvvetli emme ile
annenin beynine uyarılar
gider.
2. Oksitosin salgılanarak
memeye ulaşır ve süt
akımı başlar
7
SÜT YAPIMININ DEVAMLILIĞI NASIL SAĞLANIR?
Emzirmede bebeğin ağzı annenin meme ucu çevresini sıkıştırır. Bu baskı ile uyarılan
sinirler beyinde prolaktin yapımı ile görevli olan bölgeye haber götürürler. Bu haberler
prolaktin salgılanması için emir olur. Ne kadar çok haber iletilirse, o kadar çok prolaktin
yapılır.
DAHA ÇOK EMZıRME = DAHA ÇOK UYARI = DAHA ÇOK SÜT YAPIMI
BEBEK NE KADAR ÇOK EMERSE,
ANNE O KADAR ÇOK SÜT ÜRETıR
8
EMZıRMEYE NASIL BAŞLANIR?
BEBEK MEMEYE NASIL YERLEŞTıRıLMELı?
ılk günlerde bebeği yatarak emzirmek anne için daha rahat olabilir.
Bu durumda bebek yan yatmış olan anneye dönük yatırılır. Anne serbest kolu ve eli ile
bebeği memesine yaklaştırabilir. Annenin ve bebeğin arkasının birer yastıkla desteklenmesi
bebeğin yerleşmesine yardımcı olur.
Eğer anne oturarak emziriyorsa, dik oturmalı veya hafifçe eğilmeli, ancak kucağı düz
olmalıdır. Bunun için gerekirse ayaklarının altına bir tabure konabilir.
Bebeği rahatça tutması için annenin arkası veya kolları yastıkla desteklenebilir. Bebeğin
anneye yaklaşması için annenin kucağına da bir yastık konulabilir.
Anne sütü ile beslenmede annenin bilmesi
gereken en önemli nokta, bebeğini memeye nasıl
yerleştireceğidir. Bebek memeye iyi yerleşmiş ise,
anne ve bebek emzirmeyi öğrenirken meme uçları
zedelenmez.
Emzirirken anne değişik durumları deneyebilir. Ancak
önemli olan bebeğin tutulma şeklidir.
Hangi durumda olursa olsun,bebeğin omuz ve vücudu
memeye dönük olmalı ve burnu meme başı hizasında
bulunmalıdır.
Anne, bebeği memesine yaklaştırırken elini bebeğin
omuzlarının arkasından diğer tarafa geçirmelidir. Bu
sırada bebeğin başını baş ve işaret parmaklarıyla
destekleyebilir.
MEMEYı BEBEĞE DOĞRU
SARKITMAKTANSA,
BEBEĞı MEMEYE YAKLAŞTIRMAK
DAHA KOLAYDIR
9
BEBEK MEMEYı NASIL DAHA ıYı KAVRAR?
Bebek ağzını iyice açarak ve dilini hareket ettirerek emer. Bebeğinizi yavaşça memeye
yaklaştırın, ağzını meme başınıza dokundurun.
.
Emzirmenin başlangıcında anne meme ucunda ağır hissedebilir. Ancak emzirme süresi
boyunca meme ucunun devamlı acıması bebeğin memeyi doğru kavramadığını gösterir. Meme
ucunda acı duyulmasının nedeni, bebeğin dilini meme yerine meme ucuna karşı hareket
ettirmesidir.
Ağız yeterince açılmamışsa, dil meme ucuna sürtünerek zedelenmesine yol açacaktır.
Bebek emdikten sonra doymuş görünmüyorsa, memeyi kavramasında sorun var
demektir. Bebeğin süt ile dolu kanallara ulaşabilmesi için ağzını iyice açması gerekir.
ANNE BEBEĞıNıN ıYı EMMEDıĞıNDEN KAYGILANIYORSA
BU KONUDA BıLGıLı BıR SAĞLIK GÖREVLıSıNE BAŞVURMALIDIR.
Bekleyin! Bebek
iyice ağzını açsın sonra….
Bebeği çabuk ve yumuşak
bir şekilde memeye
yerleştirin
10
BEBEK NASIL EMER?
Eğer bebek memede uygun biçimde tutulmuyorsa iyi ememez ve annenin meme başları
zedelenip acıyabilir.
Bebeğin iyi emmesi için ağzıyla yalnız meme ucunu değil, etrafındaki kahverengi alanı
da kavraması gerekir. Bebek memeye yaklaştırılırken, ağız mümkün olduğunca açık olmalı ve
çene memeye dayanmalıdır. Bebeğin ağzını iyice açması için anne meme ucunu bebeğin alt ve
üst dudaklarına değdirmelidir.
Eğer bebek memeyi doğru olarak kavramışsa her emme işlemi sırasında çenesinin,
bazen de kulaklarının hareket ettiği görülür.
Bebek sürekli emmez. Kuvvetli emme hareketlerinden sonra kısa dinlenme aralıkları
olur.
Emerken şapırtı sesi duyulması ya da yanakların içeri çekilmesi genellikle bebeğin
yalnızca meme ucunu emdiğini ve ağzıyla yeterince meme dokusunu kavramamış olduğunu
gösterir.
Meme olabildiğince ağzı doldurmuş
Ağız tam açık
Çene memeye dayanmış
Alt dudak dışa doğru kıvrılmış
Ağız içinde yalnız meme ucu değil meme
ucunun çevresi de bulunuyor
11
MEME UCUNU EMMEKLE
BEBEK BESLENEMEZ
NE KADAR SÜRE EMZıRMELı?
Emzirmeye zaman sınırı koymaya gerek yoktur. Gün içinde emzirme süreleri değişken
olabilir. Hiçbir zaman iki bebek arasında karşılaştırma yapılmamalıdır. Kardeşler arasında bile
fark vardır.
Eğer bebek memeyi düzgün olarak kavramışsa, emzirme ne kadar uzun sürerse sürsün
meme ucu zedelenmez.
Eğer bebek uzun süre memede kalıyor ve yine de tatmin olmuyorsa olasılıkla memeyi
kavramasında bir sorun vardır.
Böyle bir durumda bilgili bir sağlık görevlisinden yardım isteyiniz.
Bebeğin yeterli miktarda memeyi ağzına alabilmesi için ağzının iyice açık olması
gerekir.
BEBEKLER HANGı SIKLIKTA BESLENMELı?
Beslenme sıklığı bebekten bebeğe değişir. Bebek her istediğinde emzirilmelidir. Bebek
ağzını açarak, aranarak, sonunda da ağlayarak açlığını belli eder. Ilk aylarda bebek
uyandığında genellikle açtır ve emzirilmek ister.
12
ılk haftalarda emzirme aralıkları bir saat, iki saat gibi çok kısa olabilir. Her emzirme
sonrası memede yapılan süt miktarı biraz daha artacağından, zamanla beslenme aralıkları
uzayacaktır.
Öyleyse bir kez daha hatırlayın…
DAHA ÇOK EMZıRME = DAHA ÇOK UYARI = DAHA ÇOK SÜT
NEDEN BEBEK EK BESıN VERıLMEDEN YALNIZ ANNE SÜTÜ ALMALI?
Anne sütü ilk aylarda bebeğin tüm besin gereksinimlerini karşılayacak bileşimdedir.
Sindirimi kolaydır.
Anne sütü ile beslenen bebeklerin başka bir ek besine veya suya gereksinimleri yoktur.
Anne sütü bebek için gerekli tüm besinleri ve suyu yeterli miktarda içerir. Çok sıcak havalarda
bile anne sütü bebeğin susuzluğunu giderir. Sıcak iklimlerde de anne sütü alan bebeklere su
vermek gerekmez. Bebeğe su verilecek olursa, bebeğin midesi su ile dolacağından anne sütü
almak istemeyecektir. Bunun sonucu olarak da bebek memeyi daha az emecek ve memede süt
yapımı azalacaktır.
BEBEK YETERLı SÜT ALIYOR MU?
Her anne, sütünün bebeği için yeterli olduğundan emin olmak ister. Bebeği çok
ağlıyorsa, az uyuyorsa, huzursuzsa anne, sütünün yeterli olmadığını düşünür ve kaygılanır.
Oysa bu belirtiler başka nedenlerden de kaynaklanabilir. Böyle durumlarda anneler çoğu kez
bu konuda bilgili bir kişiye danışmadan ek mamalar vermeye başlarlar. Böylece anne sütü ile
beslenmeden uzaklaşılır.
Sağlıklı her anne, doğru bir şekilde emziriyorsa, ilk haftalarda sık ve geceleri de
emziriyorsa, yeterli sıvı alıyorsa, aşırı yorulmuyorsa bebeği için yeterli süt üretebilir. Anne
sütü geçici olarak azalabilir. Bu önlemler alınırsa süt hemen artar.
Bebek günde 6-8 kez idrar yapıyorsa, ağırlığı haftada 150-200 g artıyorsa, annenin sütü
yeterlidir.
EMZıRıRKEN HER ıKı MEME DE VERıLMELı Mı?
Her emzirmede ilk gelen süt daha az yağ içeren “önsüt”tür.
Bebek emmeyi sürdürdükçe sütün bileşimi değişir, yağ miktarı artar.
En fazla yağ içeren süt, emzirmenin sonunda salgılanan süttür. Buna “sonsüt” denir.
Bebeğin hem önsüte hem de sonsüte ihtiyacı vardır.
Sonsütteki yağ inek sütündekine benzemez. Daha hafiftir ve sindirimi daha kolaydır. Bu
yağ bebek için çok değerli bir enerji kaynağıdır. Bebeğin yeterli kilo alması için yağın
sağladığı enerjiye ihtiyacı vardır.
Bebek memeye doğru yerleştirilip doyana ve memeyi kendisi bırakana kadar memede
tutulursa, hem önsütü hem de sonsütü alır. Bebek daha emmek istiyorsa ikinci meme de
13
verilebilir. Eğer bebek bir meme ile beslenmiş ise, bir sonraki emzirmede diğer meme
verilmelidir. Iki meme verilmişse bir sonraki öğüne son verilen taraftan başlanmalıdır.
Birçok bebek, tek memeyi 5-10 dakika emmekle doyar ve uyur. Bazı bebekler ise 20-30
dakikadan önce memeyi bırakmazlar.
MEME BAKIMI GEREKLı Mı?
Memeleri her emzirmeden önce temizlemeye gerek yoktur. Anne sütü bebeği
hastalıklardan koruyucu o kadar çok madde içerir ki bu yolla mikrop bulaşmasından
korkulmaz. Bebeğe mikroplar ellerden bulaşır.
Önemli olan “ELLERıN YIKANMASI”dır. Eller vücutta, evde hastanede veya çevrede
bulunan her türlü mikrobu taşır. Anneler ve bebeğe bakan kişiler bunu hiç unutmamalıdırlar.
GECELERı EMZıRME GEREKLı Mı?
Bebekler gereksinimlerini yalnızca gündüzleri beslenmekle karşılayabilecek duruma
gelinceye kadar geceleri de emmek isterler.
Gece öğünlerinin kesilme zamanı bebekten bebeğe farklılık gösterir. Genelde ilk
aylardan sonra gece emzirme aralıkları uzar.
Gece emzirme süt yapımının artmasına yardımcı olur.
Bebek annenin hemen yakınında ise geceleri emzirmek kolaylaşır ve anne için yorucu
olmaz.
Gece beslemelerinde bebeğin giysileri ıslak değilse bebeğin altı değiştirilerek rahatsız
edilmemelidir. Bebek yavaşça kaldırılıp uyandırılmadan emzirilebilir.
Bebeğin giysilerine kadar ıslanmaması için geceleri daha kalın bezler kullanmak
uygundur.
Eğer bebek ses ve ışıkla rahatsız edilmeden emzirilirse, beslenme sonunda hem anne
hem de bebek kolayca uykularına devam edebilirler.
EMZıRDıKTEN SONRA BEBEĞıN GAZI NASIL ÇIKARILIR?
Beslendikten sonra bebeği 10-15 dakika dik tutmak gaz çıkarmasına yardımcı olur.
Bebek memede uyumuş ve rahat görünüyorsa gaz çıkarmaya gerek yoktur. Bebek huzursuzsa,
kucakta, dik durumda sırtı sıvazlanarak gaz çıkarmasına yardımcı olunabilir.
14
SÜT NASIL SAĞILIR?
Sütün elle sağılmasını tüm emziren annelerin bilmesi gerekir. Birçok durumlarda sütün
sağılması gerekebilir.
Sütün sağılması şu durumlarda yararlıdır:
• Tıkanık, şiş memeyi rahatlatmak için
• Çökük bir meme başından emmeyi öğreninceye kadar bebeği beslemek için
• Memeyi istemeyen bir bebeği, emmekten hoşlanmayı öğrenene kadar beslemek için
• Düşük doğum tartılı ve kuvvetli ememeyen bir bebeği beslemek için
• Yeterli ememeyen hasta bir bebeği beslemek için
• Anne ya da bebek hasta ise sütün akmasını önlemek için
Elle boşaltma, süt sağmak için en iyi yoldur. Alet gerektirmez ve anne her yerde, her
zaman yapabilir.
Sütün sağılacağı kabın temiz olması gerekir. Bunun için geniş ağızlı bir fincan veya bardak
seçilir. Kap su ve sabun ile yıkanır, daha sonra kaynatılır ya da kaba kaynar su konur ve birkaç
dakika bekletildikten sonra boşaltılır. Kaynar su mikropların çoğunu yok edecektir.
15
Sağma işlemi sırasında parmak hareketleri yuvarlama şeklinde olmalı, parmaklar ile
meme derisi ovuşturulmamalıdır. El meme etrafında döndürülmeli, masaj koltuk altı da dahil
olmak üzere tüm memeye uygulanmalıdır. Memeleri elle sağarak boşaltma süresi yaklaşık 20-
30 dakikadır. Sıcak ıslak havlu, sıcak duş alma, öne doğru eğilerek memeleri hafifçe sallama
süt akımını kolaylaştırır. Öne doğru eğilmek alt bölgelerin de boşalmasını sağlar.
Süt sağma pompa ile de yapılabilir. Bunun için ucu lastik puarlı huni biçiminde veya
şırınga şeklinde elle çekilen pompalar ya da elektrikli pompalar vardır. Pompalar özenle
temizlenmezse bunlarda mikroplar kolaylıkla ürer ve bebek için tehlike yaratır.
SAĞILMIŞ SÜT NASIL SAKLANIR?
Temizliğe dikkat edilerek sağılan anne sütü oda sıcaklığında 12 saat, buzdolabında bir
hafta kalabilir. Sütün saklanması özellikle çalışan anneler için yararlıdır. Annenin evde
olmadığı saatlerde bu süt verilir. Anne iş yerinde de sütünü sağarak evine getirebilir, böylece
evden uzakta olduğu sırada sütün memeden boşa akması önlenmiş olur.
Elle sağma işleminin basamakları:
1. Basamak: Sağma işlemine geçmeden önce eller iyice yıkanır.
2. Basamak: Rahat bir yere oturduktan sonra parmak uçları ile
yumuşak bir biçimde memeye dıştan içe, memebaşının
etrafındaki kahverengi bölgeye doğru masaj yapılır. Önceden
ısıtılmış bir havlu memenin üzerine konulursa sütün akışı
kolaylaşacaktır.
3. Basamak: Meme, baş parmak üstte, diğer parmaklar altta
kalacak biçimde tutulur (1). Eğer meme büyükse bir el
memenin üstüne, diğer el memenin altına gelecek şekilde
tutulmalıdır. Hedef bölge meme başının etrafındaki kahverengi
bölgenin gerisinde kalan alandır. Bazen süt dolu memede süt
havuzcukları elle hissedilebilir. Süt havuzcuklarının bulunduğu
bu alanın elle basınç yapılarak bastırılması gerekir. Süt
sağılması için baş ve diğer parmaklar yavaşça içe, göğüs
duvarına doğru (2) ve ardından birbirine doğru bastırılır (3).
Bastırma işlemi, el göğüs duvarından uzaklaştırılırken devam
ettirilir. Bu şekilde süt meme başına doğru itilir. Süt sağma
işlemi sırasında acı hissedilmemesi gerekir, acı oluyorsa
uygulanan teknik hatalıdır. ışlem tekrarlandıktan sonra süt
akmaya başlar. Sağma hareketi ritmik bir şekilde
takrarlanmalıdır.
16
SAĞILMIŞ SÜT BEBEĞE NASIL VERıLıR?
Sağılan anne sütünün biberon yerine kaşık veya bardakla verilmesi daha uygundur.
Biberon verilmesi ile bebek anne memesini reddedebilir. Biberon emziğine alışan bir bebek,
memeyi iyi kavrama alışkanlığını da kaybedebilir ve meme yerine meme ucunu emmeye
çalışır. Bu da meme çatlaklarına ve en önemlisi bebeğin yeterince anne sütü alamamasına yol
açmaktadır. Küçük bebekler bile dillerini kullanarak, adeta kedi gibi yalanarak küçük bir
bardaktan sütü alabilirler.
EMZıREN ANNEYE NASIL YARDIM EDıLMELı?
Yeni doğum yapmış annelerin, özellikle ilk kez anne olanların emzirme konusunda
yardım ve desteğe ihtiyaçları vardır. Ailenin bir bireyi ya da aileye yakın deneyimli ve bilgili
bir kişi bu yardımı ve desteği verebilir.
Emziren annelerin çok yorulmaması ve uykusuz kalmaması önemlidir. Annelerin
yeterince sıvı ve besin almalarına da özen gösterilmelidir.
Deneyimli bir ebe veya hemşire annelere yardımcı olabilir, annenin sorularını
yanıtlayabilir, kuşkularını ortadan kaldırabilir ve güven kazanmasını sağlayabilir.